
Davranışsal ve Kognitif Nörolojinin İlkeleri
Marsel M. Mesulam
Marsel Mesulam’ın Principles of Cognitive and Behavioral Neurology kitabının 2000 baskısından çeviri olan bu kitap, nöropsikolojinin ve davranışsal nörolojinin temel taşlarından biri. Mesulam bu kitabında beynin bilişsel işlevlerini yalnızca anatomik bölgeler üzerinden değil, işlevsel ağlar çerçevesinde anlatıyor. Bilişsel yetilerin –dil, dikkat, bellek, yürütücü işlevler ve sosyal biliş– belirli nöral devrelerde nasıl örgütlendiğini olağanüstü bir bütünlükle açıklıyor. Özellikle kitabın ilk bölümü, ki bu yaklaşık 100 sayfalık bu bölümün yazarı kendisi, davranışsal nöroanatomi anlatıyor. Yani yapısal bir nöroanatomi değil zihinle ilişkilsi üzerinden ve sendrom örnekleriyle beyni izah ediyor. Kognitif nöroloji, psikiyatri ve nöropsikoloji alanındaki herkesin başucu kitabı olması gereken bir kitap olarak nitelendirebilirim. Kitabın çeviri editörü Hakan Gürvit'in "bir kitap okudum ve hayatım değişti" dediği kitap.
Kitabın en etkileyici yönü, Mesulam’ın yalnızca nörolojik sendromları tanımlamakla kalmayıp, bu sendromların arkasındaki bilişsel mimariyi de çözümlemesidir. Afazi, ihmal, amnezi ya da frontal sendromlar gibi tablolar, burada sadece tanı kategorileri değil, beynin organizasyon ilkelerini gösteren doğal deneyler olarak ele alınıyor. Bu yaklaşım, nöropsikolojik düşünmeyi salt lokalizasyoncu bir anlayıştan çıkarıp, bilişsel sinirbilimin geniş kavramsal ufkuna yerleştiriyor. Kitabı okudukça, nörolojik bozuklukların insan zihninin nasıl çalıştığı bir gizem olmaktan çıkıyor. Hatta, yeni duyduğunuz bir sendromu bile "muhtemelen şöyle olmuştur" gibi açıklama cesareti de veriyor.
